17‏/6‏/2011

AIDS အေၾကင္းပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာၾကမယ္

ယေန႕ကမၻာေပၚမွာ ကုရာနတိႅေဆးမရွိေသးတဲ့ ေရာဂါဆိုးၾကီးကေတာ့ ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ ( AIDS ) ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ႏိုင္ငံအသီးသီး ၊ လူတန္းစားအလႊာအသီးသီး ၾကားမွာ အရွိန္အဟုန္နဲ႕ ဒုကၡေပးေနပါတယ္ ။ လူၾကီး ၊ လူငယ္ ၊ က်ား ၊ မ မေရြး ခံစားရႏိုင္တဲ့ ေရာဂါလဲၿဖစ္ပါတယ္ ။
 AIDS ေၾကာင့္က်ရတဲ့မ်က္ရည္ေတြ ၊ ငိုေၾကြးသံေတြဟာ ကမၻာတ၀န္းလံုး ရိုက္ခတ္ေနပါၿပီ ။အခ်ိန္မတန္ဘဲ ေၾကြလြင့္ခဲ့ရတဲ့ ဘ၀ေပါင္းမ်ားစြာလည္း ပ်က္သုဥ္းခဲ့ရပါၿပီ ။ 1995ခုႏွစ္ကုန္ပိုင္းေလ့လာခ်က္မ်ားအရ အရြယ္ေရာက္သူေပါင္း ၁၉ မီလီယန္ ႏွင့္ ကေလးငယ္ေပါင္း ၂ မီလီယန္ဟာ ေရာဂါကူးစက္ခံေနရပါတယ္။ ဆက္လက္ၿပီးလည္း အသက္ေတြကို ေခြၽဖ်က္ဖို႕ အသင့္ရွိေနဆဲပါ ။ ဒါေၾကာင့္ လူတိုင္းလူတိုင္း က်န္းမာေရး အသိရွိစြာ
ၿဖင့္ ဒီေရာဂါဆိုးၾကီးကို ကာကြယ္ရမွာၿဖစ္ပါတယ္ ။ ကုသဖို႕ေဆးမရွိေသာေရာဂါၿဖစ္သၿဖင့္ ၾကိုတင္ကာကြယ္ၿခင္းၿဖင့္သာ တြန္းလွန္ႏိုင္မွာၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါႏွင့္ပက္သက္ေသာ က်န္းမာေရးအသိလူတိုင္းမွာ ရွိရမွာၿဖစ္ပါတယ္ ။

ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ ( AIDS )ဆိုတာ ဘာလဲ
ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ ( AIDS ) ကို Acquired Immuno Deficiency Syndrome လို႕ေခၚပါတယ္ ။ ခႏၶာကိုယ္တြင္းမွာရွိတဲ့ ကိုယ္ခံအား
( Immune ) က်ဆင္းမႈေၾကာင့္ ၀င္ေရာက္လာေသာ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားကို စုစည္းထားေသာ ေရာဂါလကၡဏာစု ( Syndrome ) လို႕ မွတ္သားႏိုင္ပါတယ္ ။ ဒီလိုေရာဂါလကၡဏာစုကိုၿဖစ္ေစတာကေတာ့ ( HIV ) ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။


( HIV virus )
HIV ဆိုတာ Human Immunodeficiency Virus ( Retro virus ) ၿဖစ္ပါတယ္ ။ တစ္ခါတစ္ရံမွာ HIV နဲ႕ AIDS ကြဲၿပားစြာ မသိတာမ်ိဳးကိုလည္းေတြ႕ရပါတယ္ ။ HIV ဆိုတဲ့ ေရာဂါပိုးေၾကာင့္ ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ AIDS ၿဖစ္တယ္လို႕ အလြယ္တကူမွတ္သားႏိုင္ပါ
တယ္ ။

ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါသမိုင္းေၾကာင္း
ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါကူးစက္ၿခင္းကို စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့တာကေတာ့ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၅ ရက္ေန႕မွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ကာကြယ္ေရးစင္တာ ( Centers for Disease Control and prevention - CDC ) က စတင္ သတိၿပဳမိခဲ့ပါတယ္ ။
ေလာ့စ္အိန္ဂ်ယ္လိ ( Los Angeles) ၿမိဳ႕ မွာရွိတဲ့ လိင္တူဆက္ဆံသူ ( homosexual ) အမ်ိဳးသား ၅ ေယာက္တြင္ ႏူမိုစစ္စတစ္ နမိုးနီးယား (Pneumocystis Pneumonia) ေရာဂါ ၿဖစ္ပြါးမႈေပၚမွာမူတည္ၿပီး သတိၿပဳမိခဲ့ၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ GRID ( Gay Related Immune Deficiency ) လို႕အစပိုင္းမွာအမည္ေပးခဲ့ပါတယ္ ။ မၾကာခင္မွာပဲ ေရာဂါခံစားရသူေတြရဲ႕ တစ္၀က္ေလာက္ဟာ လိင္တူဆက္ဆံသူေတြမဟုတ္ဘူးဆိုတာသိလာပါတယ္။ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္မွာ AIDS လို႕အမည္ေၿပာင္းလဲဖို႕ ( CDC ) က အဆိုၿပဳခဲ့ပါတယ္ ။

၁၉၈၃ ခုႏွစ္မွာ ၿပင္သစ္ႏိုင္ငံတြင္ Luc Montagnier ဦးေဆာင္တဲ့သိပၸံ ပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႕ က AIDS ေရာဂါၿဖစ္ပြါးေစတဲ့ virus ပိုးကို စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့ပါ
တယ္ ။ Lymphadenopathy-associated Virus ( LAV ) လို႕ေခၚခဲ့ၾကပါတယ္ ။ တစ္ႏွစ္ၾကာေသာအခါ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ Robert Gallo ဦးေဆာင္တဲ့ အဖြဲ႕ က (Human T lymphotropic Virus type 3 ) လို႕အမည္ေၿပာင္းလဲခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ( HIV ) လို႕ အမည္အတည္တက်သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္ ။

HIV ဟာ အမ်ိဳးအစားအားၿဖင့္ HIV-1 ႏွင့္ HIV2 ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စားရွီပါတယ္ ။ ဒီဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြဟာ ႏွစ္ဆယ္ရာစုအတြင္း ေတာင္ကင္မရြန္းမွာရွိတဲ့ ခ်င္ပန္ဇီေမ်ာက္မ်ားမွ လူေတြဆီကို ကူးစက္လာတယ္လို႕ ယူဆၾကပါတယ္ ။ HIV-1 ပိုးဟာ ပိုၿပင္းထန္ၿပီး အခုသိေနတဲ့ AIDS ေရာဂါကိုအဓိကၿဖစ္ေစ
တဲ့ ပိုးၿဖစ္ပါတယ္ ။

HIV ပိုးရွိေသာေနရာမ်ား
HIV ပိုးဟာ ခႏၶာကိုယ္တြင္းမွာရွိတဲ့
၁) ေသြး
၂) မ်က္ရည္
၃) တံေတြး
၄) ႏို႕ရည္
၅) သုတ္ရည္
၆) မအဂၤါမွထြက္ေသာအရည္
မ်ားတြင္ရွိေနတတ္ပါတယ္ ။ သို႕ေသာ္ ေသြးႏွင့္ ေသြးထြက္ပစၥည္းမ်ား ၊ လိင္အဂၤါမွ ထြက္ေသာအရည္မ်ားမွတဆင့္သာ ကူးစက္ပါတယ္ ။

ကူးစက္မႈ နည္းလမ္းမ်ား
၁) လိင္မွတဆင့္ကူးဆက္ၿခင္း
ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါ အဓိက ကူးစက္ေသာနည္းလမ္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ ကာကြယ္မႈအရွိဘဲလိင္ဆက္ဆံၿခင္းၿဖင့္( unprotected sexual relation ) ေရာဂါခံစားသူမွတစ္ဆင့္ အၿခားတစ္ေယာက္ဆီကို ကူးစက္ပါတယ္ ။

၂) ေသြး ႏွင့္ ေသြးထြက္ပစၥည္းမ်ားမွတဆင့္ ကူးစက္ၿခင္း
ေအာက္ပါအေၿခအေနမ်ားမွတဆင့္ ကူးစက္တတ္ပါတယ္ -
- ေရာပါပိုးပါေသာေသြးသြင္းၿခင္း ။
- မူးယစ္ေဆးသံုးဆြဲသူမ်ား ။
- ေဆးထုိးအပ္မ်ားမွတဆင့္ကူးစက္ၿခင္း ။
- ေဆးရုံ ၊ ေဆးခန္းမ်ားတြင္ ဆရာ၀န္မ်ား ၊ သူနာၿပဳမ်ား ၊ ဓါတ္ခြဲခန္းမ်ားတြင္ မေတာ္တဆ ေရာဂါပိုးပါေသာ ေသြးမ်ား ၊ ေဆးထိုးအပ္မ်ားၿဖင့္
ထိခုိက္မိၿခင္း ။
- နားေဖာက္ၿခင္း ၊ ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးၿခင္း ၊ ႏွင့္ ေရာဂါပိုးပါေသာ ပစၥည္းမ်ားမွ တဆင့္ ကူးစက္ၿခင္း ။

၃) မိခင္မွ ရင္ေသြးသို႕ ကူးစက္ၿခင္း ( Mother to child transmission -MTCT )
ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္ကာလႏွင့္ မီးဖြားစဥ္ကာလမ်ားအတြင္း မိခင္မွ ရင္ေသြးငယ္သို႕ ကူးစက္တတ္ပါတယ္ ။မိခင္ႏို႕ရည္မွတဆင့္လည္းကူးစက္တတ
္ပါတယ္ ။

မကူးစက္ႏိုင္ေသာနည္းလမ္းမ်ား
ေအာက္ပါနည္းလမ္းမ်ားၿဖင့္ မကူးစက္ႏိုင္ပါ ။
၁) ဆီး ၊ ၀မ္း ၊ ေခြၽး ႏွင့္ တံေတြးမ်ားတြင္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးပါ၀င္မႈမွာ နည္းပါးေသာေၾကာင့္ ၎တို႕မွတဆင့္ ကူးစက္မႈကိုမေတြ႕ရပါ ။
၂) ၿခင္ ၊ ၾကမ္းပိုးမ်ား ကိုက္ၿခင္းမွ တဆင့္ မကူးစက္ႏိုင္ပါ ။
၃) ေရာဂါပိုးရွိသူႏွင့္ အတူတူအိပ္ၿခင္း ၊ အတူတူစားၿခင္း ၊ အတူတူေရကူးၿခင္း ၊ မ်က္ႏွာသုတ္ပ၀ါအစရွိသည္တို႕ကို အတူသံုးၿခင္း ၊ ထိေတြ႕ကိုင္တြယ
္ၿခင္း တို႕ၿဖင့္ မကူးစက္ႏိုင္ပါ ။
၄) တယ္လီဖုန္းမ်ား ၊ အိမ္သာမ်ား ၊ တံခါးလက္ကိုင္မ်ားကို အတူတကြအသံုးၿပဳၿခင္းၿဖင့္လည္း မကူးစက္ႏိုင္ပါ ။

AIDS ႏွင့္ ခုခံအားစနစ္ ( Immune System)
ကြၽန္ေတာ္တို႕ေတြဟာ ေန႕စဥ္ ေရာဂါေပါင္းဆံုနဲ႕ ထိေတြ႕ေနေပမယ့္ အလြယ္တကူ ေရာဂါမခံစားရတတ္ပါဘူး ။ အဲဒါဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ခႏၶာ
ကိုယ္ရဲ႕ ခုခံအားစနစ္ေၾကာင့္ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ ခုခံအားစနစ္မွာ အေရးအၾကီးဆံုးက CD4+ T ဆဲလ္ေတြပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒီဆဲလ္ေတြဟာ ခႏၶာကိုယ္ထဲကို၀င္လာတဲ့ ေရာဂါပိုးေတြကို ေခ်ဖ်က္ေပးပါတယ္ ။ က်န္းမာေနတဲ့ သာမန္လူတစ္ေယာက္မွာ CD4+ Tဆဲလ္ဟာ 1,000 ႏွင့္အထက္ရွိပါတယ္ ။ HIV ပိုးဟာ ကိုယ္ခႏၶာထဲ၀င္ေရာက္သြားၿပီဆိုရင္ CD4+T ဆဲလ္ေတြကို အဓိက တုိက္ဖ်က္ပါတယ္ ။ အဲဒီလို CD4+ T
ဆဲလ္ေတြ ပ်က္ဆီးသြားတာနဲ႕ အမွ် ကိုယ္ခံအားစနစ္မွလဲ အင္အားနည္းသြားပါတယ္ ။ ကိုယ္ခံအားစနစ္အားနည္းသြားတာနဲ႕ သာမန္အေၿခအေနမွာ ခုခံႏိုင္ေသာ ေရာဂါမ်ားကိုပင္ မခုခံႏိုင္ေတာ့ေပ ။ ထိုအခါ အၿခားေရာဂါပိုးမ်ားပါ ခႏၶာကိုယ္ထဲ၀င္ေရာက္လာၿပီး ေရာဂါေပါင္းစံုကို တစ္စုတစ္ေ၀းတည္းခံစားရပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ ေရာဂါလကၡဏာစု (Syndrome ) လို႕ အမည္ေပးၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။

ဘယ္အခ်ိန္မွာ ေရာဂါလကၡဏာေတြကို စတင္ခံစားရမလဲ
CD4+T ဆဲလ္အေရအတြက္ဟာ 200 ေအာက္ေရာက္သြားၿပီဆိုရင္ေတာ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြကို စတင္ခံစားရပါတယ္ ။ တစ္ခါတစ္ရံမွာေရာဂါလကၡဏာၿပဖို႕ ၉ ႏွစ္မွ ၁၀ ႏွစ္ထိၾကာတတ္ပါတယ္ ။ အဲဒီလိုကာလၾကာရွည္စြာ လကၡဏာမၿပဘဲေနတဲ့ကာလကို Window
period လို႕ေခၚပါတယ္ ။

ခုခံအားက်ေသာအခါ ၀င္ေရာက္လာတတ္ေသာ ဆင့္ပြါးေရာဂါမ်ား ( opportunistic infections )
၁) တီဘီေရာဂါ ( tuberculosis )
၂) ဆစ္ဖလစ္ ( syphilis )
၃) မိႈေၾကာင့္ၿဖစ္ေသာေရာဂါမ်ား (eg . candidiasis )
၄) ကင္ဆာေရာဂါမ်ား ( eg. Kaposi's sarcoma )
၅) နမိုးနီယား ( Pneumonia )
၆) အသည္းေရာင္ေရာဂါ ( Hepatitis )
ရ) ေရယုန္ ( Herpes simplex and zoster )
၈) ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ( Malaria )
ဒါေတြကေတာ့ အၿဖစ္မ်ားတဲ့ ေရာဂါအနည္းငယ္ပါ ။ အၿခားေရာဂါေတြအမ်ားၾကီးရွိပါေသးတယ္ ။
ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
HIV ေရာဂါပိုးကူးစက္ခံရသူမ်ားရဲ႕ ၅၀-၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္ၿပီး ရက္ပိုင္း ( သို႕ ) ရက္သတၱပတ္အနည္းငယ္အတြင္းမွာ ေရာဂါရဲ႕ တိုက္ခိုက္ၿခင္းကို စတင္ခံစားလာရပါတယ္။ အစပိုင္းမွာ တုပ္ေကြးေရာဂါကဲ့သို႕ လကၡဏာမ်ားကိုခံစား ရၿပီး ၂ ပါတ္ခန္႕ၾကာရွည္တတ္ပါတယ္ ။ ထိုသို႕အေစာပိုင္းခံစားရမႈကို မူလအဆင့္ ေရာဂါ (primary or acute HIV infection) လို႕ေခၚပါတယ္။ဒီအဆင့္မွာ ကူးစက္ခံေ၀ဒနာရွင္မွတဆင့္ အၿခားတစ္ေယာက္ဆီကို ကူးစက္ဖို႕အတြက္ အေကာင္းဆံုးအေၿခအေနပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။

ခံစားရတတ္တဲ့ လကၡဏာေတြကေတာ့ -
၁) အဖ်ားတက္ၿခင္း ။
၂) အဆစ္မ်ားႏွင့္ ၾကြက္သားမ်ား နာၾကင္ၿခင္း ။
၃) လင့္အက်ိတ္မ်ား(lymph nodes)ေယာင္ရမ္းၿခင္း ။ အထူးသၿဖင့္ လည္ပင္းအက်ိတ္မ်ားေယာင္တတ္ပါတယ္ ။ နာက်င္မႈမရွိပါ ။

ဒီလကၡဏာေတြဟာ ၂ ပါတ္ေလာက္ၾကာရွည္တတ္ပါတယ္ ။ အခ်ိဳ႕ေသာ ေ၀ဒနာရွင္ေတြဟာ မိမိတို႕မွာ ေရာဂါ၀င္ေရာက္ကူးစက္ခံေနရတယ္ဆိုတာကိုေတာင္ မသိၾကပါဘူး ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေရာဂါလကၡဏာမၿပဘဲ ကာလၾကာရွည္စြာ ရွိေနတတ္ပါတယ္ ။
 ၉ -၁၀ ႏွစ္ေလာက္ထိေတာင္ၾကာတတ္ပါတယ္ ။ ဒီကာလကို ဟာကြက္ ( Window Period ) လို႕ေခၚပါတယ္ ။

အဓိကလကၡဏာမ်ား
၁) ၾကာရွည္စြာ အဖ်ားတက္ၿခင္း ။
၂)ကိုယ္အေလးခ်ိန္လြန္စြာက်ဆင္းၿခင္း။ တစ္လအတြင္း ရွိရင္းကိုယ္အေလးခ်ိန္ရဲ႕ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလာက္ထိကို က်ဆင္းသြားတတ္ပါတယ္ ။
၃) ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာၿခင္း ။
၄) အၿခား လကၡဏာမ်ား
- အေရၿပားႏွင့္ အစာလမ္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ အနာမ်ားၿဖစ္ၿခင္း ။
- အေရၿပားတြင္ အနီစက္မ်ားထြက္လာၿခင္း ။
- အစားအေသာက္ပ်က္ၿခင္း ။
- ေခ်ာင္းဆိုးၿခင္း ။
- ေရယုန္မ်ားထြက္လာၿခင္း ။
- လိင္အဂၤါမ်ားတြင္ အနာမ်ားၿဖစ္ၿခင္း ။
- အသည္းေရာင္ၿခင္း ။
- ေဘလံုးၾကီးၿခင္း ။
- ပန္ကရိယ ( Pancreas ) ေရာင္ၿခင္း ။
- ဦးေဏွာက္အေၿမွးပါးေရာင္ၿခင္း ။
- ကင္ဆာေရာဂါမ်ား - ကာပိုးစီးစာကိုးမား ( Kaposi's sarcoma )
- အၿခား ဆင့္ပြါးေရာဂါမ်ား ( Oppotunistic Infection ) ၏ လကၡဏာမ်ား ။

ကာကြယ္မႈနည္းလမ္းမ်ား
ဒီေရာဂါဟာ လိင္ဆက္ဆံၿခင္းႏွင့္ ေသြးမွတဆင့္ ကူးစက္တတ္ေသာေၾကာင့္ ေအာက္ပါနည္းလမ္းမ်ားကို သတိၿပဳၿခင္းၿဖင့္ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္ ။
၁) အကာအကြယ္မဲ့လိင္ဆက္ဆံၿခင္းမွ ေရွာင္ရွားၿခင္း ။ ( condom ) အသံုးၿပဳပါ ။
၂) အေပ်ာ္အပါးလိုက္စားၿခင္းကို ေရွာင္ရွားၿခင္း ။ ( avoid having sex with CSW - commercial sex workers )
Free Image Hosting at allyoucanupload.com
၃) သြားပြတ္တံ ၊ မုတ္ဆိတ္ရိတ္ဓါးမ်ားကို အတူတကြ လက္ဆင့္ကမ္း အသံုးၿပဳၿခင္းမွ ေရွာင္ရွားၿခင္း ။
၄) ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးၿခင္းမွ ေရွာင္ရွားၿခင္း ။ နားေဖာက္ရာတြင္ တစ္ခါသံုးအပ္မ်ားကို အသံုးၿပဳၿခင္း ။
၅)တစ္ခါသံုးေဆးထိုးအပ္မ်ားကိုအသံုးၿပဳၿခင္း ။
၆)ေသြးမသြင္းမီHIV ပိုးစစ္ေဆးၿခင္း ။
၇) ခြဲစိတ္ခန္းသံုး ကရိယာမ်ားကို စနစ္တက် ပိုးသတ္ၿခင္း ။
၈) မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲၿခင္းမွ ေရွာင္ရွားၿခင္း ။

ကုသၿခင္း
AIDS ေရာဂါကို ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ကုသႏိုင္ေသာ ေဆးမရွိေသးပါ ။ မ်က္ေမွာက္ကာလတြင္ အသံုးၿပဳေနေသာ ေဆးမ်ားစြာရွိေသာ္လည္း
ထိုေဆးမ်ားမွာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေပါက္ဖြားမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးၿခင္း ၊ ကိုယ္ခံအားကို ၿမင့္မားေအာင္ၿမွင့္တင္ေပးၿခင္း ၊ ဆင့္ပြါးေရာဂါမ်ားကို တားဆီးေပးၿခင္းမ်ားကိုသာ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ မို႕လို႕ ကာကြယ္ၿခင္းဟာ ကုသၿခင္းထက္ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့နည္းလမ္းၿဖစ္ပါတယ္။

ရင္ေသြးငယ္မ်ားႏွင့္ ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ
ယေန႕ ကမၻာေပၚမွာ ႏွစ္စဥ္ကေလးငယ္ေပါင္း ၃၈၀ ၀၀၀ ဟာ ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါေၾကာင့္ေသဆံုးေနရပါတယ္ ။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္ ၊ မီးဖြားစဥ္ႏွင့္ ႏို႕ဆို႕ကေလးငယ္မ်ားတြင္ ေရာဂါပိုးရွိေသာ မိခင္မွတဆင့္ ေရာဂါကူးစက္ခံရပါတယ္ ။ ကာကြယ္ကုသမႈမ်ားမလုပ္လွ်င္ သကၠရာဇ္ ၂၀၁၀ တြင္ ကေလးငယ္ေပါင္း တစ္သန္းေက်ာ္ဟာ ဒီေရာဂါေၾကာင့္ေသဆံုးလိမ့္မယ္လို႕ ခန္႕မွန္းၾကပါတယ္ ။

မိခင္မွ ရင္ေသြးသုိ႕ေရာဂါကူးစက္ ႏိုင္ပါသလား
ကာကြယ္လို႕ရပါတယ္ ။ ေရာဂါပိုးရွိေသာ မိခင္မွ ရင္ေသြးသုိ႕ ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္ ၊ ေမြးဖြားစဥ္နဲ႕ ႏို႕တုိက္ေကြၽးၿခင္းမ်ားမွတဆင့္ ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ မိခင္တြင္ ေရာဂါပိုးရွိပါက HIV ဗိုင္းရပ္စ္ကို ကာကြယ္ေသာ ေဆး၀ါးမ်ားသံုးစြဲၿခင္း ၊ ရင္ေသြးငယ္မ်ားကို မိခင္ႏို႕မတိုက္ဘဲ ႏို႕မႈန္႕ ( formula ) တိုက္ၿခင္း ၿဖင့္ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္ ။ထိုသို႕ေဆာင္ရြက္ၿခင္းကို မိခင္မွ ကေလးသို႕ ကူးစက္မႈကာကြယ္ၿခင္း ( prevention of mother-to-child transmission - PMTCT) လို႕ေခၚပါတယ္ ။ထိုသို႕မကာကြယ္ပါက ေရာဂါပိုးရွိေသာ မိခင္မွ ေမြးေသာ ကေလး ၃ ေယာက္တြင္ ၁ ေယာက္မွာ ေရာဂါခံစားရမွာၿဖစ္ပါတယ္

ဘယ္ေလာက္ထိေရာက္စြာကာကြယ္ႏိုင္လဲ
ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေရာဂါပိုးရွိေသာ မိခင္တိုင္း PMTCT ကို ေဆာင္ရြက္ၾကသၿဖင့္ မိခင္မွ ကေလးသို႕ ကူးစက္မႈ ႏႈန္းမွာ ၂ ရာခုိင္ႏႈန္းေအာက္ကို ေရာက္ရွိလာပါတယ္ ။ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံမ်ားမွာေတာ့ ဒီကာကြယ္ၿခင္းကုိ က်ယ္ၿပန္႕စြာ မလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေသးတဲ့အတြက္ ေရာဂါကူးစက္မႈ ႏႈန္းမွာ ဆက္လက္ၿမင့္မားေနဆဲၿဖစ္ပါတယ္ ။

ကမၻာ့ ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါေန႕ ( World AIDS Day )
ႏွစ္စဥ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႕ကို ကမၻာ့ ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါေန႕ အၿဖစ္သတ္မွတ္ၿပီး ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ ကာကြယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ကစတင္ၿပီး အရွိန္အဟုန္ၿမွင့္ၿပီးေဆာင္ရြက္လာပါတယ္ ။ ၂၀၀၇ အတြက္ Theme ကေတာ့ Stop AIDS, Keep The Promise-Leadership ၿဖစ္ပါတယ္ ။

အနီေရာင္ ဖဲၿပားေလး ( Red Ribbon )
Photo Sharing and Video Hosting at Photobucket
AIDS ေရာဂါကာကြယ္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားႏွင့္ ေရာဂါေ၀ဒနာရွင္မ်ားအတြက္ အမွတ္အသားအၿဖစ္ ဒီအနီေရာင္ဖဲၿပားေလးကို သတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္ ။

အေရွ႕ ေတာင္အာရွ မွ ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ
WHO ရဲ႕ သတ္မွတ္ခ်က္အရ အေရွ႕ေတာင္အာရွဟာ ကမၻာေပၚမွာ ဒုတိယအမ်ားဆံုး HIV ပိုးေတြ႕ရွိရတဲ့ ေဒသၿဖစ္ပါတယ္ ။အဓီက အၿဖစ္အမ်ားဆံုးႏုိင္ငံေတြကေတာ့ အိႏၵိယ ၊ အင္ဒိုနီးရွား ၊ ၿမန္မာ ၊ နီေပါ ၊ ထိုင္း ႏိုင္ငံ တို႕ပဲၿဖစ္ပါတယ္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ ပထမဆံုးေရာဂါပိုးစတင္ေတြ႕ရွိခဲ့တာကေတာ့ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္က ထိုင္းႏိုင္ငံမွာစတင္ေတြ႕ခဲ့တာၿဖစ္ပါတယ္ ။

By အခ်စ္နတ္ဆိုး (xmyanmarx)

ليست هناك تعليقات:

إرسال تعليق