ကင္ဆာေရာဂါ မျဖစ္ရေအာင္ ေနထုိင္ရမည့္ နည္းလမ္းမ်ား

သင့္မွာ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တဲ့အမူအက်င့္ေတြရွိေနရင္
ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ေစႏုိင္တဲ့အခ်က္ေတြထဲမွာ ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ ဘ၀ေနထုိင္မႈနဲ႔
ဆက္စပ္ေနၿပီး ေရွာင္ရွားလုိ႔ ရႏုိင္ပါတယ္။ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီၫြတ္တဲ့အစာ
စားတာ၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာနဲ႔ ေဆးလိပ္ေရွာင္တာေတြဟာ ေရာဂါကုိ
ခုခံႏုိင္တဲ့ ပထမေျခလွမ္းေတြပါ။ ဒါ့အျပင္ မၾကာခင္က
ျပဳလုပ္တဲ့ေလ့လာမႈအသစ္ေတြအရ သင့္ရဲ႕ဘ၀ေန႔စဥ္အစိတ္အပုိင္းမွ
အံ့ၾသဖြယ္ရာနည္းလမ္းေတြနဲ႔ ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ႏုိင္တယ္ဆုိတာ
ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ကင္ဆာေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ေအာင္ပါနည္းလမ္းေတြကုိ
အသုံးျပဳၾကည့္ပါ။
(၁) ေရဘုံဘုိင္ေခါင္းမွရတဲ့ ေရကုိစစ္ၿပီး အသုံးျပဳပါ
ဒီလုိအသုံးျပဳတာေၾကာင့္ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ေစႏုိင္တဲ့ Carcinogen
နဲ႔ေဟာ္မုန္းကုိအေႏွာင့္အယွက္ေပးတဲ့ ဓာတုပစၥည္းေတြနဲ႔
ထိေတြ႕မႈနည္းသြားႏုိင္ပါတယ္။ ေရသန္႔စင္စက္ကုိအသုံးျပဳၿပီးဘုံဘုိင္မွ
ေရကုိအသုံးျပဳတာဟာ ေရသန္႔ဘူးေတြေလာက္ အရည္အေသြးမေကာင္းေပမယ့္
အႏၲရာယ္ပုိကင္းပါတယ္။ ဓာတုပစၥည္းနဲ႔ ထိေတြ႕မႈနည္းေအာင္
ပလက္စတစ္ဘူူးေတြနဲ႔ ေရထည့္ေသာက္မယ့္အစား စတီး ဒါမွမဟုတ္
ဖန္ဘူးေတြအသုံးျပဳပါ။
(၂) ဓာတ္ဆီတုိင္ကီမွာ ဆီျပည့္ေနရင္ ဆီထည့္တာကုိ ရပ္လုိက္ပါ
ဆီဆုိင္မွာ ဓာတ္ဆီ ဒါမွမဟုတ္ gas ျပည့္ေနစဥ္
သင္၀ယ္ထားတဲ့ဆီအမွတ္မေရာက္ေသးဘဲ ဆီတုိင္ကီျပည့္သြားရင္
ဆက္မျပည့္ပဲရပ္လုိက္ပါ။ ဆီေတြလွ်ံၾကလာတာေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္ေစႏုိင္တဲ့
အဆိပ္ပစၥည္းေတြ ေလထဲပ်ံ႕ႏွံ႔သြားႏုိင္ကာ သင့္အေရျပား
ဒါမွမဟုတ္အဆုတ္ထဲေရာက္သြားႏုိင္လုိ႔ပါ။
(၃) အသားေတြကုိ မကင္ခင္ႏွပ္ထားပါ
အသား၊ ငါးေတြကုိ မီးေသြးနဲ႔ကင္စားရင္ အသားကင္ေပၚက မီးခုိးမႈိင္းေတြမွာ
ကင္ဆာျဖစ္ေစႏုိင္တဲ့ Heterocy-clic amines HCAS ေတြ ရွိေနတတ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အသားငါးေတြမကင္ခင္မွာ အနည္းဆုံး တစ္နာရီခန္႔ႀကိဳတင္ၿပီး
မဆလာနဲ႔ႏွပ္ထားပါ။ မဆလာမွာပါ၀င္တဲ့ ဓာတ္တုိးဆန္႔က်င္ပစၥည္းေတြဟာ HCAS ကုိ
၈၇ ရာခုိင္ႏႈန္းခန္႔ေလ်ာ့ခ်ႏုိင္တယ္လုိ႔ Karsas တကၠသုိလ္မွ ေလ့လာသူေတြက
ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။
(၄) ေန႔တုိင္းေကာ္ဖီေသာက္ပါ
ေန႔စဥ္ေကာ္ဖီကုိ ငါးခြက္ ဒါမွမဟုတ္ ဒါထက္ပုိ ေသာက္သူေတြဟာ
ေကာ္ဖီအနည္းဆုံးေသာက္သူေတြ ထက္ဦးေႏွာက္ကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္ေျခ ၄၀
ရာခုိင္ႏႈန္း ေလ်ာ့နည္းတယ္ လုိ႔ အဂၤလန္မွ၂၀၁၀ အတြင္း ေလ့လာမႈအရ သိရပါတယ္။
ေန႔စဥ္ ေကာ္ဖီငါးခြက္ေသာက္တာဟာ ခံတြင္းနဲ႔ လည္မ်ဳိကင္ဆာ လည္းျဖစ္ႏုိင္ေျခ
ေလ်ာ့ခ်ႏုိင္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ လက္ဖက္ရည္ဟာ
ေကာ္ဖီေလာက္ကာကြယ္ႏုိင္စြမ္းမရွိဘူးလုိ႔လည္း သုေတသီေတြက ေျပာၾကပါတယ္။
(၅) ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ
ေရနဲ႔ အျခားအရည္ေတြကို မ်ားမ်ားေသာက္တာေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့
အဆိပ္ေတြ ဆီးအတြင္းမွာ Dilute ျဖစ္သြားၿပီး ဆီးအိမ္မွ ျမန္ျမန္ထြက္
သြားေစတာေၾကာင့္ ဆီးအိမ္ကင္ဆာ ျဖစ္ ႏုိင္ေျခနည္းသြားႏုိင္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္
ေရရွစ္ခြက္အနည္းဆုံးေသာက္ပါ။
(၆) အစိမ္းေရာင္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ မ်ားမ်ားစားပါ
ဟင္းသီးဟင္းရြက္ကုိ အစိမ္းေရာင္ျဖစ္ေစတဲ့ ကလုိ႐ုိဖီးမွာ
မဂၢနီစီယမ္မ်ားစြာပါ၀င္တာေၾကာင့္
အမ်ဳိးသမီးေတြမွာအူမႀကီးကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္ေျခေလ်ာ့နည္းႏုိင္ပါတယ္။
အစိမ္းရင့္ေရာင္အရြက္ ေတြကုိ မ်ားမ်ားစားေပးပါ။ ခ်က္ၿပီးသား
ဟင္းႏုနယ္ခြက္တစ္၀က္စာမွာ မဂၢနီစီယမ္ ၇၅မီလီဂရမ္ပါ၀င္ပါတယ္။
ေန႔စဥ္လုိအပ္ခ်က္ပမာဏရဲ႕ ၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္းပါ။
(၇) အခြံမာသီးစားပါ
အခြံမာသီးမွာ ပါ၀င္တဲ့ ဆီလီနီယမ္ေတြဟာ
ဆီးအိမ္ကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္ေျခကုိေလ်ာ့ခ်ႏုိင္ပါ တယ္လုိ႔ Dartmouth
ေဆးတကၠသိုလ္မွ သုေတသီေတြက ဆုိပါတယ္။ အျခားေလ့လာမႈ အရလည္း ေသြးတြင္း
ဆီလီနီယမ္ပါ၀င္မႈမ်ား သူေတြဟာ အဆုတ္နဲ႔ အူမႀကီးကင္ဆာေၾကာင္႕
ေသဆုံးႏႈန္းက်ဆင္းသြားတယ္လုိ႔ ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဆီလီနီယမ္ဟာ Cell ေတြကုိ
ဓာတ္တုိးပစၥည္းမွ ကာကြယ္ေပးႏုိင္႐ုံမက ခုခံအားလည္း
ေကာင္းမြန္ေစကာကင္ဆာအက်ိတ္ေတြကုိ အာဟာရ ေပးမယ့္
ေသြးေၾကာေတြမေပၚေပါက္ေအာင္လည္း ဖိႏွိပ္ေပးပါတယ္။
(၈) သားျမတ္ကင္ဆာမျဖစ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ
လမ္းျမန္ျမန္ေလွ်ာက္တာလုိမ်ဳိးအသင့္အတင့္ေလ့က်င့္ခန္းကုိ တစ္ပတ္မွာ
ႏွစ္နာရီလုပ္တာေၾကာင့္ သားျမတ္ကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္ေျခ ၁၈ ရာခုိင္ႏႈန္း
ေလ်ာ့ခ်ႏုိင္ပါတယ္။ ေလ့က်င့္ခန္းပုံမွန္ လုပ္တာေၾကာင့္
ကင္ဆာျဖစ္ေစႏုိင္တဲ့ အီစထ႐ုိဂ်င္ကိုထုတ္လုပ္ေပးတဲ့ အဆီေတြ
ေလာင္ကၽြမ္းေစတာေၾကာင့္ ျဖစ္ႏုိင္ေျခေလ်ာ့သြားတာပါ။
(၉) အ၀တ္ကုိ အေျခာက္မေလွ်ာ္ပါနဲ႔
အေျခာက္ေလ်ာ္သန္႔စင္ရည္မွာ ပါ၀င္တဲ့ perchloroethylene ဓာတုပစၥည္းဟာ
အသည္းနဲ႔ေက်ာက္ကပ္ကင္ဆာနဲ႔ ေသြးကင္ဆာျဖစ္ေစႏုိင္တယ္လုိ႔၂၀၁၀
ျပည့္ႏွစ္ေစာေစာပုိင္းက Na-tional Academies Of Science ကသုေတသီေတြ
ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဆပ္ျပာရည္အေပ်ာ့စားနဲ႔ အ၀တ္ေလွ်ာ္ၿပီးေလထဲမွာ
အေျခာက္ခံပါ။ အစြန္းအထင္းရွိေနရင္လည္း ရွာလကာရည္နဲ႔ဖ်က္ပါ။
(၁၀) လက္ကုိင္ဖုန္း (Cell Phone) ေၾကာင့္ အႏၲရာယ္မရွိေအာင္
လက္ကုိင္ဖုန္းကုိ စကားတုိတုိေျပာဖုိ႔ ဒါမွမဟုတ္ Message ပုိ႔ဖုိ႔သာ
အသုံးျပဳပါ။ ဒါမွမဟုတ္ရင္လည္း နားက်ပ္တပ္ဆင္ၿပီးေျပာပါ။ ေလ့လာမႈေတြအရ
လက္ကုိင္ဖုန္း အသုံးျပဳသူေတြ ဟာ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏုိင္ေျခမ်ားတယ္ လုိ႔
ေတြ႕ရွိထားပါတယ္။
(၁၁) ေနေလာင္ဒဏ္ကုိအေရာင္နဲ႔ ကာကြယ္ပါ
သင္အိမ္ျပင္ကုိထြက္ရင္ အေရာင္ ေရြးၿပီး ၀တ္ဆင္တာဟာ အေရျပားကင္ဆာကုိ
ကာကြယ္ႏုိင္ပါတယ္လုိ႔ စပိန္မွသိပၸံပညာရွင္ေတြက ဆုိပါတယ္။ အျပာေရာင္နဲ႔
အနီေရာင္အ၀တ္ ေတြဟာ အ၀ါေရာင္နဲ႔ အျဖဴေရာင္အ၀တ္ေတြထက္ ေနေရာင္ျခည္ရဲ႕ UV
rays ဒဏ္ သိသိသာသာပုိမုိကာကြယ္ႏုိင္တယ္လုိ႔ သုေတသီေတြ ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။
ဦးထုပ္ေဆာင္းဖုိ႔လည္း မေမ့ပါနဲ႔။ မွဲ႕ကင္ဆာဟာ ေနေရာင္ျခည္နဲ႔
တုိက္႐ုိက္ထိေတြ႕တဲ့ေနရာမွာ ပုိျဖစ္ႏုိင္လုိ႔ပါ။ ဦးေခါင္း
ဒါမွမဟုတ္လည္ပင္းမွာ မွဲ႕ကင္ဆာရွိသူေတြဟာ အျခားေနရာမွာရွိသူေတြထက္
ေသဆုံးႏႈန္းႏွစ္ဆပုိမ်ားတယ္လုိ႔ North Caro-lina တကၠသိုလ္က သုေတသီေတြ
ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။
(၁၂) သန္႔ရွင္းတဲ့အစာစားပါ
ပဋိဇီ၀ေဆးနဲ႔ ေဟာ္မုန္းေဆးအသုံးမျပဳတဲ့ အသားေတြသာ ၀ယ္စားပါလုိ႔
ကင္ဆာအသင္းဥကၠ႒က ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပုိးသတ္ေဆး အသုံးမျပဳထားတဲ့
ဟင္းသီးဟင္းရြက္နဲ႔အသီးအႏွံေတြ အသုံးျပပါ ဒါမွမဟုတ္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေပၚ
ပုိးသတ္ေဆး အၾကြင္းအက်န္ေတြ ကုန္စင္ေအာင္ ေဆးေၾကာၿပီးမွ အသုံးျပပါ။
မုန္ညႇင္း၊ စေတာ္ဘယ္ရီ၊ ပန္းသီး၊ မက္မြန္သီးနဲ႔ Blueberries ေတြမွာ
ပုိးသတ္ေဆး အမ်ားဆုံးဖ်န္းထားတတ္ပါတယ္။ ပုိးသတ္ေဆးမွာ
ကင္ဆာျဖစ္ေစႏုိင္တဲ့ ပစၥည္းအမ်ဳိးေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ပါ၀င္တာမုိ႔
ထိေတြ႕မႈအနည္းဆုံးျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားပါ။
(၁၃) သင့္သားျမတ္သိပ္သည္းဆကုိ ေမးျမန္းပါ
သင္သားျမတ္ကုိ Mammogram ႐ုိက္ၾကည့္ရင္ သားျမတ္သိပ္သည္းဆ
ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲဆုိတာကုိ ေမးၾကည့္ပါ။ သားျမတ္သိပ္သည္းဆ ၇၅ ရာခုိင္ႏႈန္း
ဒါမွမဟုတ္ ဒါထက္မ်ားသူေတြဟာသိပ္သည္းဆနည္းသူေတြထက္ ကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္ေျခ
ေလးဆမွ ငါးဆခန္႔ပုိမ်ားပါတယ္။ သားျမတ္သိပ္သည္းဆမ်ားတာဟာ
အီစထ႐ုိဂ်င္အဆင့္ေတြ မ်ားတာေၾကာင့္ ျဖစ္တာမုိ႔ ေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္ဖုိ႔
အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္မွ အဆီ Cell ေတြ က်ဳံ႕သြားတာေၾကာင့္
ကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္တဲ့ Cell ေတြ နည္းသြားႏုိင္ပါတယ္။
(၁၄)ကင္ဆာတြန္းလွန္ႏုိင္တဲ့အစြမ္း ပုိမုိရရွိေအာင္
သင္ဟာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္နဲ႔ သစ္သီး၀လံအမ်ဳိးစုံကုိ
မ်ားမ်ားစားမယ္ဆုိရင္က်န္းမာေရးအတြက္ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားစြာရရွိမွာပါ။
မွန္ပါတယ္။ အခ်ဳိ႕ သစ္သီးနဲ႔ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြကုိ
လက္တစ္ဆုပ္စာစား႐ုံနဲ႔ ကင္ဆာကုိ တြန္းလွန္ႏုိင္တဲ့
အာဟာရဓာတ္ေတြရရွိေစႏုိင္တယ္ဆုိတာ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္အတြင္း ေလ့လာ စမ္းသပ္မႈ
ေတြအရ သိရပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါကုိ အေကာင္းဆုံးတြန္းလွန္ႏုိင္တဲ့အာဟာရဓာတ္နဲ႔
အစားအစာေတြကုိေရြးခ်ယ္ႏုိင္ဖုိ႔ ေဖာ္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။
ေဒါက္တာခင္မုိးမုိး

AIDS အေၾကင္းပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာၾကမယ္

ယေန႕ကမၻာေပၚမွာ ကုရာနတိႅေဆးမရွိေသးတဲ့ ေရာဂါဆိုးၾကီးကေတာ့ ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ ( AIDS ) ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ႏိုင္ငံအသီးသီး ၊ လူတန္းစားအလႊာအသီးသီး ၾကားမွာ အရွိန္အဟုန္နဲ႕ ဒုကၡေပးေနပါတယ္ ။ လူၾကီး ၊ လူငယ္ ၊ က်ား ၊ မ မေရြး ခံစားရႏိုင္တဲ့ ေရာဂါလဲၿဖစ္ပါတယ္ ။
 AIDS ေၾကာင့္က်ရတဲ့မ်က္ရည္ေတြ ၊ ငိုေၾကြးသံေတြဟာ ကမၻာတ၀န္းလံုး ရိုက္ခတ္ေနပါၿပီ ။အခ်ိန္မတန္ဘဲ ေၾကြလြင့္ခဲ့ရတဲ့ ဘ၀ေပါင္းမ်ားစြာလည္း ပ်က္သုဥ္းခဲ့ရပါၿပီ ။ 1995ခုႏွစ္ကုန္ပိုင္းေလ့လာခ်က္မ်ားအရ အရြယ္ေရာက္သူေပါင္း ၁၉ မီလီယန္ ႏွင့္ ကေလးငယ္ေပါင္း ၂ မီလီယန္ဟာ ေရာဂါကူးစက္ခံေနရပါတယ္။ ဆက္လက္ၿပီးလည္း အသက္ေတြကို ေခြၽဖ်က္ဖို႕ အသင့္ရွိေနဆဲပါ ။ ဒါေၾကာင့္ လူတိုင္းလူတိုင္း က်န္းမာေရး အသိရွိစြာ
ၿဖင့္ ဒီေရာဂါဆိုးၾကီးကို ကာကြယ္ရမွာၿဖစ္ပါတယ္ ။ ကုသဖို႕ေဆးမရွိေသာေရာဂါၿဖစ္သၿဖင့္ ၾကိုတင္ကာကြယ္ၿခင္းၿဖင့္သာ တြန္းလွန္ႏိုင္မွာၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါႏွင့္ပက္သက္ေသာ က်န္းမာေရးအသိလူတိုင္းမွာ ရွိရမွာၿဖစ္ပါတယ္ ။

ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ ( AIDS )ဆိုတာ ဘာလဲ
ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ ( AIDS ) ကို Acquired Immuno Deficiency Syndrome လို႕ေခၚပါတယ္ ။ ခႏၶာကိုယ္တြင္းမွာရွိတဲ့ ကိုယ္ခံအား
( Immune ) က်ဆင္းမႈေၾကာင့္ ၀င္ေရာက္လာေသာ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားကို စုစည္းထားေသာ ေရာဂါလကၡဏာစု ( Syndrome ) လို႕ မွတ္သားႏိုင္ပါတယ္ ။ ဒီလိုေရာဂါလကၡဏာစုကိုၿဖစ္ေစတာကေတာ့ ( HIV ) ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။


( HIV virus )
HIV ဆိုတာ Human Immunodeficiency Virus ( Retro virus ) ၿဖစ္ပါတယ္ ။ တစ္ခါတစ္ရံမွာ HIV နဲ႕ AIDS ကြဲၿပားစြာ မသိတာမ်ိဳးကိုလည္းေတြ႕ရပါတယ္ ။ HIV ဆိုတဲ့ ေရာဂါပိုးေၾကာင့္ ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ AIDS ၿဖစ္တယ္လို႕ အလြယ္တကူမွတ္သားႏိုင္ပါ
တယ္ ။

ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါသမိုင္းေၾကာင္း
ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါကူးစက္ၿခင္းကို စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့တာကေတာ့ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၅ ရက္ေန႕မွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ကာကြယ္ေရးစင္တာ ( Centers for Disease Control and prevention - CDC ) က စတင္ သတိၿပဳမိခဲ့ပါတယ္ ။
ေလာ့စ္အိန္ဂ်ယ္လိ ( Los Angeles) ၿမိဳ႕ မွာရွိတဲ့ လိင္တူဆက္ဆံသူ ( homosexual ) အမ်ိဳးသား ၅ ေယာက္တြင္ ႏူမိုစစ္စတစ္ နမိုးနီးယား (Pneumocystis Pneumonia) ေရာဂါ ၿဖစ္ပြါးမႈေပၚမွာမူတည္ၿပီး သတိၿပဳမိခဲ့ၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ GRID ( Gay Related Immune Deficiency ) လို႕အစပိုင္းမွာအမည္ေပးခဲ့ပါတယ္ ။ မၾကာခင္မွာပဲ ေရာဂါခံစားရသူေတြရဲ႕ တစ္၀က္ေလာက္ဟာ လိင္တူဆက္ဆံသူေတြမဟုတ္ဘူးဆိုတာသိလာပါတယ္။ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္မွာ AIDS လို႕အမည္ေၿပာင္းလဲဖို႕ ( CDC ) က အဆိုၿပဳခဲ့ပါတယ္ ။

၁၉၈၃ ခုႏွစ္မွာ ၿပင္သစ္ႏိုင္ငံတြင္ Luc Montagnier ဦးေဆာင္တဲ့သိပၸံ ပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႕ က AIDS ေရာဂါၿဖစ္ပြါးေစတဲ့ virus ပိုးကို စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့ပါ
တယ္ ။ Lymphadenopathy-associated Virus ( LAV ) လို႕ေခၚခဲ့ၾကပါတယ္ ။ တစ္ႏွစ္ၾကာေသာအခါ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ Robert Gallo ဦးေဆာင္တဲ့ အဖြဲ႕ က (Human T lymphotropic Virus type 3 ) လို႕အမည္ေၿပာင္းလဲခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ( HIV ) လို႕ အမည္အတည္တက်သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္ ။

HIV ဟာ အမ်ိဳးအစားအားၿဖင့္ HIV-1 ႏွင့္ HIV2 ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စားရွီပါတယ္ ။ ဒီဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြဟာ ႏွစ္ဆယ္ရာစုအတြင္း ေတာင္ကင္မရြန္းမွာရွိတဲ့ ခ်င္ပန္ဇီေမ်ာက္မ်ားမွ လူေတြဆီကို ကူးစက္လာတယ္လို႕ ယူဆၾကပါတယ္ ။ HIV-1 ပိုးဟာ ပိုၿပင္းထန္ၿပီး အခုသိေနတဲ့ AIDS ေရာဂါကိုအဓိကၿဖစ္ေစ
တဲ့ ပိုးၿဖစ္ပါတယ္ ။

HIV ပိုးရွိေသာေနရာမ်ား
HIV ပိုးဟာ ခႏၶာကိုယ္တြင္းမွာရွိတဲ့
၁) ေသြး
၂) မ်က္ရည္
၃) တံေတြး
၄) ႏို႕ရည္
၅) သုတ္ရည္
၆) မအဂၤါမွထြက္ေသာအရည္
မ်ားတြင္ရွိေနတတ္ပါတယ္ ။ သို႕ေသာ္ ေသြးႏွင့္ ေသြးထြက္ပစၥည္းမ်ား ၊ လိင္အဂၤါမွ ထြက္ေသာအရည္မ်ားမွတဆင့္သာ ကူးစက္ပါတယ္ ။

ကူးစက္မႈ နည္းလမ္းမ်ား
၁) လိင္မွတဆင့္ကူးဆက္ၿခင္း
ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါ အဓိက ကူးစက္ေသာနည္းလမ္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ ကာကြယ္မႈအရွိဘဲလိင္ဆက္ဆံၿခင္းၿဖင့္( unprotected sexual relation ) ေရာဂါခံစားသူမွတစ္ဆင့္ အၿခားတစ္ေယာက္ဆီကို ကူးစက္ပါတယ္ ။

၂) ေသြး ႏွင့္ ေသြးထြက္ပစၥည္းမ်ားမွတဆင့္ ကူးစက္ၿခင္း
ေအာက္ပါအေၿခအေနမ်ားမွတဆင့္ ကူးစက္တတ္ပါတယ္ -
- ေရာပါပိုးပါေသာေသြးသြင္းၿခင္း ။
- မူးယစ္ေဆးသံုးဆြဲသူမ်ား ။
- ေဆးထုိးအပ္မ်ားမွတဆင့္ကူးစက္ၿခင္း ။
- ေဆးရုံ ၊ ေဆးခန္းမ်ားတြင္ ဆရာ၀န္မ်ား ၊ သူနာၿပဳမ်ား ၊ ဓါတ္ခြဲခန္းမ်ားတြင္ မေတာ္တဆ ေရာဂါပိုးပါေသာ ေသြးမ်ား ၊ ေဆးထိုးအပ္မ်ားၿဖင့္
ထိခုိက္မိၿခင္း ။
- နားေဖာက္ၿခင္း ၊ ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးၿခင္း ၊ ႏွင့္ ေရာဂါပိုးပါေသာ ပစၥည္းမ်ားမွ တဆင့္ ကူးစက္ၿခင္း ။

၃) မိခင္မွ ရင္ေသြးသို႕ ကူးစက္ၿခင္း ( Mother to child transmission -MTCT )
ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္ကာလႏွင့္ မီးဖြားစဥ္ကာလမ်ားအတြင္း မိခင္မွ ရင္ေသြးငယ္သို႕ ကူးစက္တတ္ပါတယ္ ။မိခင္ႏို႕ရည္မွတဆင့္လည္းကူးစက္တတ
္ပါတယ္ ။

မကူးစက္ႏိုင္ေသာနည္းလမ္းမ်ား
ေအာက္ပါနည္းလမ္းမ်ားၿဖင့္ မကူးစက္ႏိုင္ပါ ။
၁) ဆီး ၊ ၀မ္း ၊ ေခြၽး ႏွင့္ တံေတြးမ်ားတြင္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးပါ၀င္မႈမွာ နည္းပါးေသာေၾကာင့္ ၎တို႕မွတဆင့္ ကူးစက္မႈကိုမေတြ႕ရပါ ။
၂) ၿခင္ ၊ ၾကမ္းပိုးမ်ား ကိုက္ၿခင္းမွ တဆင့္ မကူးစက္ႏိုင္ပါ ။
၃) ေရာဂါပိုးရွိသူႏွင့္ အတူတူအိပ္ၿခင္း ၊ အတူတူစားၿခင္း ၊ အတူတူေရကူးၿခင္း ၊ မ်က္ႏွာသုတ္ပ၀ါအစရွိသည္တို႕ကို အတူသံုးၿခင္း ၊ ထိေတြ႕ကိုင္တြယ
္ၿခင္း တို႕ၿဖင့္ မကူးစက္ႏိုင္ပါ ။
၄) တယ္လီဖုန္းမ်ား ၊ အိမ္သာမ်ား ၊ တံခါးလက္ကိုင္မ်ားကို အတူတကြအသံုးၿပဳၿခင္းၿဖင့္လည္း မကူးစက္ႏိုင္ပါ ။

AIDS ႏွင့္ ခုခံအားစနစ္ ( Immune System)
ကြၽန္ေတာ္တို႕ေတြဟာ ေန႕စဥ္ ေရာဂါေပါင္းဆံုနဲ႕ ထိေတြ႕ေနေပမယ့္ အလြယ္တကူ ေရာဂါမခံစားရတတ္ပါဘူး ။ အဲဒါဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ခႏၶာ
ကိုယ္ရဲ႕ ခုခံအားစနစ္ေၾကာင့္ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ ခုခံအားစနစ္မွာ အေရးအၾကီးဆံုးက CD4+ T ဆဲလ္ေတြပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒီဆဲလ္ေတြဟာ ခႏၶာကိုယ္ထဲကို၀င္လာတဲ့ ေရာဂါပိုးေတြကို ေခ်ဖ်က္ေပးပါတယ္ ။ က်န္းမာေနတဲ့ သာမန္လူတစ္ေယာက္မွာ CD4+ Tဆဲလ္ဟာ 1,000 ႏွင့္အထက္ရွိပါတယ္ ။ HIV ပိုးဟာ ကိုယ္ခႏၶာထဲ၀င္ေရာက္သြားၿပီဆိုရင္ CD4+T ဆဲလ္ေတြကို အဓိက တုိက္ဖ်က္ပါတယ္ ။ အဲဒီလို CD4+ T
ဆဲလ္ေတြ ပ်က္ဆီးသြားတာနဲ႕ အမွ် ကိုယ္ခံအားစနစ္မွလဲ အင္အားနည္းသြားပါတယ္ ။ ကိုယ္ခံအားစနစ္အားနည္းသြားတာနဲ႕ သာမန္အေၿခအေနမွာ ခုခံႏိုင္ေသာ ေရာဂါမ်ားကိုပင္ မခုခံႏိုင္ေတာ့ေပ ။ ထိုအခါ အၿခားေရာဂါပိုးမ်ားပါ ခႏၶာကိုယ္ထဲ၀င္ေရာက္လာၿပီး ေရာဂါေပါင္းစံုကို တစ္စုတစ္ေ၀းတည္းခံစားရပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ ေရာဂါလကၡဏာစု (Syndrome ) လို႕ အမည္ေပးၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။

ဘယ္အခ်ိန္မွာ ေရာဂါလကၡဏာေတြကို စတင္ခံစားရမလဲ
CD4+T ဆဲလ္အေရအတြက္ဟာ 200 ေအာက္ေရာက္သြားၿပီဆိုရင္ေတာ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြကို စတင္ခံစားရပါတယ္ ။ တစ္ခါတစ္ရံမွာေရာဂါလကၡဏာၿပဖို႕ ၉ ႏွစ္မွ ၁၀ ႏွစ္ထိၾကာတတ္ပါတယ္ ။ အဲဒီလိုကာလၾကာရွည္စြာ လကၡဏာမၿပဘဲေနတဲ့ကာလကို Window
period လို႕ေခၚပါတယ္ ။

ခုခံအားက်ေသာအခါ ၀င္ေရာက္လာတတ္ေသာ ဆင့္ပြါးေရာဂါမ်ား ( opportunistic infections )
၁) တီဘီေရာဂါ ( tuberculosis )
၂) ဆစ္ဖလစ္ ( syphilis )
၃) မိႈေၾကာင့္ၿဖစ္ေသာေရာဂါမ်ား (eg . candidiasis )
၄) ကင္ဆာေရာဂါမ်ား ( eg. Kaposi's sarcoma )
၅) နမိုးနီယား ( Pneumonia )
၆) အသည္းေရာင္ေရာဂါ ( Hepatitis )
ရ) ေရယုန္ ( Herpes simplex and zoster )
၈) ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ( Malaria )
ဒါေတြကေတာ့ အၿဖစ္မ်ားတဲ့ ေရာဂါအနည္းငယ္ပါ ။ အၿခားေရာဂါေတြအမ်ားၾကီးရွိပါေသးတယ္ ။

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
HIV ေရာဂါပိုးကူးစက္ခံရသူမ်ားရဲ႕ ၅၀-၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္ၿပီး ရက္ပိုင္း ( သို႕ ) ရက္သတၱပတ္အနည္းငယ္အတြင္းမွာ ေရာဂါရဲ႕ တိုက္ခိုက္ၿခင္းကို စတင္ခံစားလာရပါတယ္။ အစပိုင္းမွာ တုပ္ေကြးေရာဂါကဲ့သို႕ လကၡဏာမ်ားကိုခံစား ရၿပီး ၂ ပါတ္ခန္႕ၾကာရွည္တတ္ပါတယ္ ။ ထိုသို႕အေစာပိုင္းခံစားရမႈကို မူလအဆင့္ ေရာဂါ (primary or acute HIV infection) လို႕ေခၚပါတယ္။ဒီအဆင့္မွာ ကူးစက္ခံေ၀ဒနာရွင္မွတဆင့္ အၿခားတစ္ေယာက္ဆီကို ကူးစက္ဖို႕အတြက္ အေကာင္းဆံုးအေၿခအေနပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။

ခံစားရတတ္တဲ့ လကၡဏာေတြကေတာ့ -
၁) အဖ်ားတက္ၿခင္း ။
၂) အဆစ္မ်ားႏွင့္ ၾကြက္သားမ်ား နာၾကင္ၿခင္း ။
၃) လင့္အက်ိတ္မ်ား(lymph nodes)ေယာင္ရမ္းၿခင္း ။ အထူးသၿဖင့္ လည္ပင္းအက်ိတ္မ်ားေယာင္တတ္ပါတယ္ ။ နာက်င္မႈမရွိပါ ။

ဒီလကၡဏာေတြဟာ ၂ ပါတ္ေလာက္ၾကာရွည္တတ္ပါတယ္ ။ အခ်ိဳ႕ေသာ ေ၀ဒနာရွင္ေတြဟာ မိမိတို႕မွာ ေရာဂါ၀င္ေရာက္ကူးစက္ခံေနရတယ္ဆိုတာကိုေတာင္ မသိၾကပါဘူး ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေရာဂါလကၡဏာမၿပဘဲ ကာလၾကာရွည္စြာ ရွိေနတတ္ပါတယ္ ။
 ၉ -၁၀ ႏွစ္ေလာက္ထိေတာင္ၾကာတတ္ပါတယ္ ။ ဒီကာလကို ဟာကြက္ ( Window Period ) လို႕ေခၚပါတယ္ ။

အဓိကလကၡဏာမ်ား
၁) ၾကာရွည္စြာ အဖ်ားတက္ၿခင္း ။
၂)ကိုယ္အေလးခ်ိန္လြန္စြာက်ဆင္းၿခင္း။ တစ္လအတြင္း ရွိရင္းကိုယ္အေလးခ်ိန္ရဲ႕ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလာက္ထိကို က်ဆင္းသြားတတ္ပါတယ္ ။
၃) ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာၿခင္း ။
၄) အၿခား လကၡဏာမ်ား
- အေရၿပားႏွင့္ အစာလမ္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ အနာမ်ားၿဖစ္ၿခင္း ။
- အေရၿပားတြင္ အနီစက္မ်ားထြက္လာၿခင္း ။
- အစားအေသာက္ပ်က္ၿခင္း ။
- ေခ်ာင္းဆိုးၿခင္း ။
- ေရယုန္မ်ားထြက္လာၿခင္း ။
- လိင္အဂၤါမ်ားတြင္ အနာမ်ားၿဖစ္ၿခင္း ။
- အသည္းေရာင္ၿခင္း ။
- ေဘလံုးၾကီးၿခင္း ။
- ပန္ကရိယ ( Pancreas ) ေရာင္ၿခင္း ။
- ဦးေဏွာက္အေၿမွးပါးေရာင္ၿခင္း ။
- ကင္ဆာေရာဂါမ်ား - ကာပိုးစီးစာကိုးမား ( Kaposi's sarcoma )
- အၿခား ဆင့္ပြါးေရာဂါမ်ား ( Oppotunistic Infection ) ၏ လကၡဏာမ်ား ။

ကာကြယ္မႈနည္းလမ္းမ်ား
ဒီေရာဂါဟာ လိင္ဆက္ဆံၿခင္းႏွင့္ ေသြးမွတဆင့္ ကူးစက္တတ္ေသာေၾကာင့္ ေအာက္ပါနည္းလမ္းမ်ားကို သတိၿပဳၿခင္းၿဖင့္ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္ ။
၁) အကာအကြယ္မဲ့လိင္ဆက္ဆံၿခင္းမွ ေရွာင္ရွားၿခင္း ။ ( condom ) အသံုးၿပဳပါ ။
၂) အေပ်ာ္အပါးလိုက္စားၿခင္းကို ေရွာင္ရွားၿခင္း ။ ( avoid having sex with CSW - commercial sex workers )
Free Image Hosting at allyoucanupload.com
၃) သြားပြတ္တံ ၊ မုတ္ဆိတ္ရိတ္ဓါးမ်ားကို အတူတကြ လက္ဆင့္ကမ္း အသံုးၿပဳၿခင္းမွ ေရွာင္ရွားၿခင္း ။
၄) ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးၿခင္းမွ ေရွာင္ရွားၿခင္း ။ နားေဖာက္ရာတြင္ တစ္ခါသံုးအပ္မ်ားကို အသံုးၿပဳၿခင္း ။
၅)တစ္ခါသံုးေဆးထိုးအပ္မ်ားကိုအသံုးၿပဳၿခင္း ။
၆)ေသြးမသြင္းမီHIV ပိုးစစ္ေဆးၿခင္း ။
၇) ခြဲစိတ္ခန္းသံုး ကရိယာမ်ားကို စနစ္တက် ပိုးသတ္ၿခင္း ။
၈) မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲၿခင္းမွ ေရွာင္ရွားၿခင္း ။

ကုသၿခင္း
AIDS ေရာဂါကို ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ကုသႏိုင္ေသာ ေဆးမရွိေသးပါ ။ မ်က္ေမွာက္ကာလတြင္ အသံုးၿပဳေနေသာ ေဆးမ်ားစြာရွိေသာ္လည္း
ထိုေဆးမ်ားမွာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေပါက္ဖြားမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးၿခင္း ၊ ကိုယ္ခံအားကို ၿမင့္မားေအာင္ၿမွင့္တင္ေပးၿခင္း ၊ ဆင့္ပြါးေရာဂါမ်ားကို တားဆီးေပးၿခင္းမ်ားကိုသာ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ မို႕လို႕ ကာကြယ္ၿခင္းဟာ ကုသၿခင္းထက္ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့နည္းလမ္းၿဖစ္ပါတယ္။

ရင္ေသြးငယ္မ်ားႏွင့္ ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ
ယေန႕ ကမၻာေပၚမွာ ႏွစ္စဥ္ကေလးငယ္ေပါင္း ၃၈၀ ၀၀၀ ဟာ ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါေၾကာင့္ေသဆံုးေနရပါတယ္ ။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္ ၊ မီးဖြားစဥ္ႏွင့္ ႏို႕ဆို႕ကေလးငယ္မ်ားတြင္ ေရာဂါပိုးရွိေသာ မိခင္မွတဆင့္ ေရာဂါကူးစက္ခံရပါတယ္ ။ ကာကြယ္ကုသမႈမ်ားမလုပ္လွ်င္ သကၠရာဇ္ ၂၀၁၀ တြင္ ကေလးငယ္ေပါင္း တစ္သန္းေက်ာ္ဟာ ဒီေရာဂါေၾကာင့္ေသဆံုးလိမ့္မယ္လို႕ ခန္႕မွန္းၾကပါတယ္ ။

မိခင္မွ ရင္ေသြးသုိ႕ေရာဂါကူးစက္ ႏိုင္ပါသလား
ကာကြယ္လို႕ရပါတယ္ ။ ေရာဂါပိုးရွိေသာ မိခင္မွ ရင္ေသြးသုိ႕ ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္ ၊ ေမြးဖြားစဥ္နဲ႕ ႏို႕တုိက္ေကြၽးၿခင္းမ်ားမွတဆင့္ ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ မိခင္တြင္ ေရာဂါပိုးရွိပါက HIV ဗိုင္းရပ္စ္ကို ကာကြယ္ေသာ ေဆး၀ါးမ်ားသံုးစြဲၿခင္း ၊ ရင္ေသြးငယ္မ်ားကို မိခင္ႏို႕မတိုက္ဘဲ ႏို႕မႈန္႕ ( formula ) တိုက္ၿခင္း ၿဖင့္ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္ ။ထိုသို႕ေဆာင္ရြက္ၿခင္းကို မိခင္မွ ကေလးသို႕ ကူးစက္မႈကာကြယ္ၿခင္း ( prevention of mother-to-child transmission - PMTCT) လို႕ေခၚပါတယ္ ။ထိုသို႕မကာကြယ္ပါက ေရာဂါပိုးရွိေသာ မိခင္မွ ေမြးေသာ ကေလး ၃ ေယာက္တြင္ ၁ ေယာက္မွာ ေရာဂါခံစားရမွာၿဖစ္ပါတယ္

ဘယ္ေလာက္ထိေရာက္စြာကာကြယ္ႏိုင္လဲ
ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေရာဂါပိုးရွိေသာ မိခင္တိုင္း PMTCT ကို ေဆာင္ရြက္ၾကသၿဖင့္ မိခင္မွ ကေလးသို႕ ကူးစက္မႈ ႏႈန္းမွာ ၂ ရာခုိင္ႏႈန္းေအာက္ကို ေရာက္ရွိလာပါတယ္ ။ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံမ်ားမွာေတာ့ ဒီကာကြယ္ၿခင္းကုိ က်ယ္ၿပန္႕စြာ မလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေသးတဲ့အတြက္ ေရာဂါကူးစက္မႈ ႏႈန္းမွာ ဆက္လက္ၿမင့္မားေနဆဲၿဖစ္ပါတယ္ ။

ကမၻာ့ ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါေန႕ ( World AIDS Day )
ႏွစ္စဥ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႕ကို ကမၻာ့ ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါေန႕ အၿဖစ္သတ္မွတ္ၿပီး ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ ကာကြယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ကစတင္ၿပီး အရွိန္အဟုန္ၿမွင့္ၿပီးေဆာင္ရြက္လာပါတယ္ ။ ၂၀၀၇ အတြက္ Theme ကေတာ့ Stop AIDS, Keep The Promise-Leadership ၿဖစ္ပါတယ္ ။

အနီေရာင္ ဖဲၿပားေလး ( Red Ribbon )
Photo Sharing and Video Hosting at Photobucket
AIDS ေရာဂါကာကြယ္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားႏွင့္ ေရာဂါေ၀ဒနာရွင္မ်ားအတြက္ အမွတ္အသားအၿဖစ္ ဒီအနီေရာင္ဖဲၿပားေလးကို သတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္ ။

အေရွ႕ ေတာင္အာရွ မွ ခုခံအားက်ဆင္းမႈကူးစက္ေရာဂါ
WHO ရဲ႕ သတ္မွတ္ခ်က္အရ အေရွ႕ေတာင္အာရွဟာ ကမၻာေပၚမွာ ဒုတိယအမ်ားဆံုး HIV ပိုးေတြ႕ရွိရတဲ့ ေဒသၿဖစ္ပါတယ္ ။အဓီက အၿဖစ္အမ်ားဆံုးႏုိင္ငံေတြကေတာ့ အိႏၵိယ ၊ အင္ဒိုနီးရွား ၊ ၿမန္မာ ၊ နီေပါ ၊ ထိုင္း ႏိုင္ငံ တို႕ပဲၿဖစ္ပါတယ္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ ပထမဆံုးေရာဂါပိုးစတင္ေတြ႕ရွိခဲ့တာကေတာ့ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္က ထိုင္းႏိုင္ငံမွာစတင္ေတြ႕ခဲ့တာၿဖစ္ပါတယ္ ။

By အခ်စ္နတ္ဆိုး (xmyanmarx)